﷽
De oproep tot het gebed is er, maar waar is de ziel van Bilal?
– Allamah Mohammed Iqbal
Sir dr. Mohammed Iqbal is een van de meest invloedrijke intellectuele en spirituele moslimleiders van de afgelopen 100 jaar. Hij wordt beschreven met de titel ‘Allamah’ (grootgeleerde). De grootsheid van deze dichter, filosoof, politiek filosoof en advocaat is moeilijk te vatten in een korte inleiding. Zijn dichtkunst wordt bewonderd door internationale academici en wordt op verscheidene universiteiten bestudeerd als vak. Zijn interesse in westerse filosofie – in het bijzonder de Duitse filosofie – is zichtbaar in zijn werken. Hij wordt ook wel de spirituele brug genoemd tussen het Oosten en het Westen omdat hij het gedachtegoed van de invloedrijke Duitse dichter Johan Wolfgang von Goethe wist te verbinden aan de werken van de briljante fiqh en tasawwuf geleerde Maulana Jalaluddin Rumi.
Opmerkelijk aan Mohammed Iqbal is dat zijn schrijven ook de spirituele en intellectuele opvoeding van moslimjongeren tot doel heeft. Dit maakt Mohammed Iqbal een uitermate relevant denker voor moslims in het Westen, eigenlijk voor een ieder die in deze tijd leeft omdat er nu internationaal één moderne cultuur heerst. Shaykh Tasneem Sadiq al-Qadri geeft in dit artikel een kijk in de unieke wereld van Allamah Mohammed Iqbal’s poëzie. – Inleiding Sahih.nl
﷽
De Poëzie van Allamah Mohammed Iqbal
Zijn werken zijn voornamelijk poëzie werken, waarvan het overgrote deel in het Perzisch is geschreven. Slechts een derde is in het Urdu. Zijn voornaamste doel was het voorbereiden van moslims op hun eigen land. De intellectuele grondlegger van het concept van een eigen staat is Allamah Iqbal (d.1938). Op het moment zijn er twee landen in de wereld gesticht vanuit een religieus fundament: Israël en Pakistan. De andere landen zijn dat met de tijd geworden door inname maar niet opgericht vanuit een religieus idee. Met name in de latere poëzie van Allamah Iqbal is vrijwel elk woord te herleiden naar de Qoran en de Sunnah.
Daarnaast maakt hij gebruik van twee spirituele bronnen: Maulana Jalaudin Rumi en Shaykh al-Akbar ibn Arabi. Hiermee begrijp je waar hij zijn spirituele kracht vandaan haalt. Hij studeerde rechten en filosofie. Zijn filosofie komt o.a. tot uiting in zijn boek “The reconstruction of religious thought in Islam”. Dit werk is voor een geboren moslim moeilijk te begrijpen. De reden daarvoor is dat het niet geschreven is voor geboren moslims. Dit boek is geschreven voor in het Westen opgegroeide niet-moslims, opgeleid in de westerse filosofische traditie. Hij hanteert diezelfde taalgebruik, terminologie en argumentatie om te bewijzen dat God bestaat.
[Opmerking Sahih.nl: Shaykh al-Akbar Muhyi l-Din ibn Arabi (d. 1240 AD) is een omstreden theologische persoonlijkheid in de Islamitische geschiedenis. Er zijn geleerden binnen de Ahl al-Sunnah die van mening zijn dat zijn werken denkbeelden bevatten die niet bij de Islam horen. Er is echter – en dit is belangrijk om te weten – een andere groep geleerden én heiligen binnen de Ahl al-Sunnah die Shaykh ibn Arabi als een groot geleerde en heilige beschouwt.]
Allamah Iqbal was advocaat van beroep. Hij nam alleen zaken aan waarmee hij een minimum inkomen verdiende om van rond te komen, en meer niet. Dit concept van faqr (vrijwillige, waardige armoede) koppelde hij met goedie (waardigheid/zelfbewustzijn); volgens hem is zonder faqr goedie niet te bereiken. Net zoals in de Hadith:
[Vrijwillige en waardige] armoede is mijn trots. – Profeet Mohammed ﷺ.
Hij had weinig bezittingen maar zijn koninkrijk was dat hij toegang had had tot de harten van de mensen.
Het geheim van de wijze dichter van de Oemmah (Hakim al Oemmah)
Zijn titel is ‘de Arts van de Oemmah’. Een collega van hem, Dr. Habib Malik vertelt over een voorval, een jaar het overlijden van Allamah Iqbal:
“ik vroeg aan hem, O Iqbal, wat is de reden dat jij ‘Arts van de oemmah’ wordt genoemd? Na een inleidend verhaal zei Allamah Iqbal ‘Ik kan je vertellen hoe jij het ook kan worden.” Nadat Dr. Malik vroeg hoe, zei Allama Iqbal: ‘Ik heb welgeteld 10 miljoen salaat en salaam op de Profeet ﷺ gereciteerd. Toen (pas) gingen de deuren van ‘ilm (kennis) en ma’rifa (spirituele kennis) voor mij open. Ook jij kunt dat doen!”
Één van de mooiste coupletten
“En dat is mijn enthousiasme:
in mijn hart is niks anders
dan de vredesgroet op de Profeet ﷺ.”
Waardigheid voor jongeren in de 21ste eeuw
Dat is een belangrijke les voor ons, voor jongeren. Je kan studeren wat je wil en rijk worden wat je wil, maar als jouw binding met de Profeet ﷺ – en zo een binding met Tawheed te krijgen middels de Quran – zwak is, dan ben jij niets waard op deze wereld. Dan leef je voor jezelf, eet voor jezelf en je leef voor familie en kinderen. Verder niets; zo leven dieren ook. Daar is niets bijzonders aan. Het verschil tussen jou en die dieren is jouw basis of visie: hoe jouw gedachten in elkaar overstromen en een connective hebben met de wereld op je heen.
Allamah Iqbal kreeg veel tegenstand van de geleerden van zijn tijd, met name toen hij zijn meesterwerk Shikwa schreef, een klaagzang aan Allah. Toen de kritiek een toppunt bereikte formuleerde hij, wederom in dichtvorm, een antwoord op zijn eigen werk, genaamd ‘djawab-e-shikwa’. Ik wil alleen dit element eruit halen, als het ware dat Allah daarin zegt:
“De kracht van jouw liefde maakt al het nietige groots,
Het nietszeggende alleszeggende.
Verlicht de hele wereld met de naam van Mohammed ﷺ!”
Als je maar iemand wordt die op zoek is, iemand die Allah vraagt. Wat vragen? Niet werk, partners etc. Dat krijg je sowieso wel. Maar dat je iemand wordt die hogere zaken vraagt dan slechts het ingeperkte en beperkte.
De oproep tot het gebed is er, maar waar is de ziel van Bilal?
Allamah Iqbal was hard tegen de mensen die de religie hebben ingeperkt tot slechts rituelen. Hij verwijst naar het moment toen de Profeet ﷺ overleed en Bilal niet meer in staat was om de oproep tot het gebed (adhaan) te geven. Zo erg was zijn verdriet dat hij wegtrok uit Medina naar Damascus.
Toen hij terug kwam in Medina – op verzoek van de Profeet ﷺ in zijn droom – liep hij direct naar de Profeet ﷺ. In de ban van zijn droom vroeg hij de mensen waar de Profeet ﷺ was. Toen hij bij het graf aankwam kwam hij weer bij zinnen. Hij valt neer op het graf en zegt: “O Boodschapper van Allah, u heeft mij geroepen [in mijn droom], maar u bent er niet meer?” Na de adhaan ging hij weer naar Damascus. Allamah Iqbal zegt – verwijzend naar deze gebeurtenis:
Droge filosofie is overgebleven
maar waar is het onderricht (spirituele kracht)
van Imam al Ghazali gebleven?
De oproep tot het gebed is er,
Maar waar is de ziel van Bilal?
Soms wordt de Quran alleen gelezen voor zegeningen, om een huis te zegenen. Maar waar is de kracht van de Qoran [in jouw leven]?
Hoe inspiratie (ilham) werkt in de Islam
“Hoe dicht u?” werd gevraagd aan Allamah Iqbal. Hij antwoordde: “Ik dicht maar twee keer per jaar; er komt op een gegeven moment zoveel (inspiratie) in mij dat het noodzaakt tot schrijven. Ik heb daarna geen idee wat ik schrijf. Als ik klaar ben, lees ik pas terug.” Op een gegeven moment heeft hij dit zeven jaar niet meer gehad, waardoor hij vreesde dit niet meer te krijgen. In die tijd schreef hij boeken, maar daarna brak het weer aan. Zijn persoonlijke assistent zei: “Allamah Iqbal had altijd een pen en papier naast zijn bed voor het geval dat inspiratie in de nacht zou komen.” Dit is een vorm van inspiratie (ilham) – anders dan openbaring (wahi) wat exclusief voorbehouden is aan Profeten.
Drie kernconcepten van Iqbal’s poëzie
- Goedie: persoonlijke waardigheid en zelfrespect
- Ishq Masti: alles verzengende liefde (liefde wat jou helemaal opeet, toppunt van liefde en intensiteit)
- Faqr: vrijwillige (en waardige) armoede
1. Goedie
Goedie heeft een verborgen en een openbaar aspect. Het openbare aspect is dat het Profetische karakter in jou tot uiting komt. Maar wat in seclusie tot uiting komt, daarin vind je de Grootsheid van Allah. Goedie is afhankelijk van waar die goedie in jou reflecteert: openbaar of verborgen. In het implementeren van goedie komen alle aspecten van Tawheed (Eenheid van Allah) tot uiting.
Met andere woorden, tawheed is de basis van alles. Het is dat je bewust bent van wat je wili in dit leven – bewust van wat Allah van jou wilt, buiten het standaard van ‘huisje boompje beestje”. Pas dan is het goedie! Komt het tot uiting in openbaar, dan is dat het Profetisch karakter; komt het tot uiting in seclusie op je gebedskleed, sadjda (gebedsknielingen), islamitische studie of Quranrecitatie, dan is het de Grootstheid van Allah wat daarin wordt gereflecteerd.
“Een ware gelovige (mo’min) brengt zijn nacht door
op de rug van zijn gebedskleed
en zijn dag op de rug van zijn paard.”
Begin met het ontdekken van de geheimen van het nachtgebed
“Oh Allah geef de jongeren mijn momenten
die ik in tahajjud doorbreng.
Zodat zij ook dat nachtgebed huilend
en vragend aan U kunnen doorbrengen”.
– Allamah Iqbal die de jongeren roept middels een dua.
In deze strofen zegt Allamah Iqbal dat het geheim schuilt in het vrijwillige nachtgebed (tahajjud), om daarin tranen te laten vallen en Allah te vragen. Zijn verzoek aan Allah is om jongeren daarin volwassen te maken, dit was zijn vurige wens. Het is alsof hij zegt: ‘O Allah, verspreid het licht van inzicht en wijsheid dat U mij heeft gegeven onder de jongeren van deze oemmah.” Dit begint met tahajjud.
2. Ishq Masti
Met ishq masti ontwikkel je twee kanten van je karakter: Jamal (zachtheid, zachtaardig, vergevensgezindheid en toegankelijkheid) en Jalal (hardheid, standvastigheid en strengheid). Dit komt ook tot uiting in karakter van de Profeet ﷺ. Als je de Profeet ﷺ van afstand zag was dat heel krachtig en durfde je niet dichtbij te komen. Maar als je eenmaal dichtbij bent dan is het een en al open, toegankelijk, zacht en aantrekkend.
In onze meester Ali radi Allahu anhu komen deze twee aspecten ná de Profeet ﷺ perfect tot uiting.
Het doel van kennis (ᶜilm) is liefde (ᶜishq)
Kennis is goed en het is nodig, maar waar gaat het om aan het eind van jouw leven? Je wil dat het uiteindelijk gebaseerd is op ᶜishq (alles verzengende liefde). Het einde in zicht houden is belangrijk. want in de reflectie van de spiegel van de dood wordt de reflectie van de geliefde gezien. Daarmee maakt Allah het verdragen van deze intense liefde nog een stuk moeilijker voor jou (je ziet bij wijze van spreken namelijk een reflectie van je geliefde).
“Wees dan klaar voor de beproevingen die jou kant op zullen stormen”. – Hadith.
De zonde van de Madrassa’s
Allamah Iqbal heeft het heel erg opgenomen tegen Mulla’iyyah. Dit zijn de mensen die de religie hebben beperkt tot dode rituelen. Hij zegt:
De mensen van de madrassa hebben je keel dichtgeknepen,
waar moet dan die ‘La ila ilaha ila Allah!’ vandaan komen?
Hij valt neer in sadjda, terwijl het tijd was om op te staan.
– Allamah Iqbal
Een advies voor zijn zoon
Allamah Iqbal ontving zijn eerste handgeschreven brief van zijn zoontje en als antwoord daarop schreef hij een gedicht. Een aantal strofen van het gedicht is relevant voor ons, dit gedicht is ook omgezet in een qawwali (spirituele zang) genaamd ‘Javed Nama’:
In het land van intense liefde, creëer daar je eigen identiteit.
[Creëer] nieuwe tijden, nieuwe ochtenden en nieuwe avonden.
Als Allah je ooit een hart geeft die jou de natuur doet begrijpen.
Creëer gesprekken met de stilte van de rozen en van bloemen
(zij praten niet, maar zij bewegen in de wind).
– Allamah Iqbal
Sommige mensen zijn tevreden als ze de Profeet ﷺin hun dromen zien, maar er zijn volgens Iqbal niveau’s hoger dan dit. Wil je weten waar je voor geschapen bent? Vraag het aan Allah!
De dans die de Islam te bieden heeft aan Europa
“Laat aan Europa het lichamelijk fysieke dansen en de verlangens die daarbij horen.
In de dans van de ziel daarin zit het Profetische [wonder van Musa alaihi salaam met de 12 rivieren]
Het resultaat van Europese dans is slechts het vervullen van lichamelijke geneugten
Deze [Profetische] dans [van ons] leidt tot prinselijkheid en verhevenheid [van het Profetisch karakter].
Het geheim van goedie, heel diep daarin zit verborgen de kracht van La ila ilaha Allah.
Het feit dat goedie een scherp getrokken zwaard wordt, is vanwege de kracht van La ila ilaha Allah.
Het is weer nodig om die la ila ilaha Allah te vespreiden.
Je hebt een deal gesloten met hooghartigheid en dat is een en al bedrog en misleiding,
la ila ilaha Allah is de ware transactie.” -Allamah Iqbal