Meteen naar de inhoud
Home » Sahih Bibliotheek » Wie zijn de Antropomorfisten (mushabbiha / hashawiya)?

Wie zijn de Antropomorfisten (mushabbiha / hashawiya)?

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ

Islam benadrukt de eenheid en absolute verhevenheid van Allah. Dit onderscheidt Islam enerzijds van andere religies, zoals het jodendom en christendom, en anderzijds van bepaalde stromingen uit de moslimgemeenschap, zoals zij die menselijke eigenschappen toeschrijven aan Allah. Dit artikel richt zich op die laatste groep.

Joden en christenen

Joden en christenen geloven ook in God, maar hun opvattingen over God (het godsbeeld) verschillen van die in de islam:

  • Joden: Hoewel joden in één God geloven, zijn er stromingen binnen het jodendom die geloven dat God een fysiek lichaam (djism) heeft.
  • Christenen: Christenen geloven dat het Woord van God is neergedaald in de schepping en een lichaam heeft aangenomen (hoeloel).

Deze opvattingen staan haaks op de islamitische overtuiging dat Allah verheven is boven elke gelijkenis met de mens. De Ash’aris en Maturidis hebben dit standpunt op een heldere en doordachte manier uitgelegd en onderbouwd.

Tegenstanders van de Ash’aris en Maturidis

Deze islamitische opvatting over de verhevenheid van Allah, zoals uitgelegd door Imam Abu Hassan al-Ash’ari – een afstammeling van de nobele metgezel Abu Musa al-Ash’ari – heeft altijd twee belangrijke tegenstanders gekend:

  • De extreme rationalisten (Mu’tazila): Zij benadrukten de rede boven de openbaring en weken af van de traditionele islamitische leer.
  • De antropomorfisten (Mushabbiha): Deze groep schreef menselijke eigenschappen toe aan Allah, wat in strijd is met de islamitische overtuiging van Zijn verhevenheid.

De antropomorfisten, die zich vaak verzetten tegen Imam Abu al-Hassan al-Ash’ari en zijn school, worden gekenmerkt door de misvattingen en aantijgingen die zij aan hem en zijn volgelingen toeschrijven. Door de geschiedenis heen zijn er verschillende groepen geweest met vergelijkbare overtuigingen, maar zij verschenen telkens onder andere namen. Een andere naam voor de antropomorfisten is de Hashawiyya.

Imam al-Sanusi over de Hashawiya

De meester theoloog en Wali Abu Abdullah al-Sanusi al-Hassani zei[1]Sharh al-Kubra, enkele passages:

تألف اعتقاد الحشوية من ضلالات ثلاث: تهود وتنصر واعتزال وبالجملة: فاعتقاد الحشوية تألَّفَ مِن ضلالاتٍ ثلاث: مِن تهود، وتنصر، واعتزال. فهم مع اليهود في اعتقاد الجسم في حق الإله، ومع النصارى في اعتقاد حلول الكلام في الأجسام، وأنه لا يفارق مع ذلك الإله، ومع المعتزلة في اعتقاد أن كلام الله تعالى حروف وأصوات، وهو نص مذهب اليهود أيضاً، غير أن المعتزلة لم يقولوا بقيام الحروف والأصوات به سبحانه وتعالى؛ لما تفطنوا لحدوثها، وأدركوا أن قيام الحوادث بذاته تعالى محال، وهؤلاء حكموا بذلك لعظيم غباوتهم وجهلهم الضروريات التي تُدرك بأوائل العقول، واشترك الجميع في عدم تعقل ما قاله أهل الحق؛ مِن إثبات كلام ليس بحرف ولا صوت، قائم بنفس المتكلم، يُعبر عنه بالكلام اللفظي والكتابة والرموز والإشارات.

Het geloof van de Hashawiyya is samengesteld uit drie dwalingen: jodendom, christendom en extreme rationalisten (mu’tazilisme).

Samenvattend: het geloof van de Hashawiyya is samengesteld uit drie dwalingen die respectievelijk lijken op het jodendom, christendom en Mu’tazilisme.

  • Ze zijn het eens met de joden in hun geloof dat God een lichaam heeft,
  • met de christenen in hun overtuiging dat het Woord in fysieke lichamen kan huizen en dat het onlosmakelijk verbonden blijft met God,
  • en met de mu’tazila in hun geloof dat het Woord van Allah bestaat uit letters en geluiden. Dit is ook expliciet het geloof van de joden, maar de Mu’tazilieten zeggen niet dat deze letters en geluiden zich in God bevinden, omdat zij zich bewust waren van de vergankelijkheid (huduth) van letters en geluiden.

De Mu’tazila realiseerden zich echter dat het bestaan van geschapen zaken in de essentie van Allah onmogelijk is, maar de Hashawiyya oordeelden anders vanwege hun gebrek aan begrip en onwetendheid van de noodzakelijkheden (daruriyat) die vanzelfsprekend door het verstand begrepen worden. Ze delen allemaal het onvermogen om te begrijpen wat de mensen van de waarheid (Ahl al-Haq) zeggen, namelijk dat Allah’s Spraak geen geschapen letters of geluiden bevat, dat het eigen is aan de Spreker en dat het kan worden uitgedrukt door middel van het gesproken woord (al-kalaam al-lafdhi), schrijven, symbolen en gebaren.

Methodologie van de Hashawiya

فترَكَّبَ مذهب الحشوية من ثلاث جهالات: إحداها: جهلهم باللسان والفرق بين مجازه وحقيقته، ولهذا حكموا بظاهر ما ورد من الاستواء على العرش، والنزول إلى السماء في الثلث الآخر من الليل، وكون القرآن كلام الله محفوظاً في الصدور، مقروءاً بالألسن، مكتوباً في المصاحف، وما ورد من نداء الله تعالى في الآخرة بصوتٍ يسمعهُ مَنْ قَرُبَ ومَنْ بَعُدَ، وغير ذلك مما لا يُحصى الثانية: جمودهم على ما سبق إليهم من ظاهر اللفظ. والثالثة: مغالطتهم العقول حذراً من ترك الظاهر.

De leer van de Hashawiyya is opgebouwd uit drie vormen van onwetendheid:

  • De eerste: Hun onwetendheid over de taal en het verschil tussen metaforisch en letterlijk taalgebruik. Daarom interpreteerden zij teksten letterlijk die spreken over het ‘zitten op de troon‘, het ‘neerdalen naar de hemel in het laatste derde deel van de nacht‘, dat de Koran, het Woord van Allah, bewaard wordt in de harten, gereciteerd met de tongen, en geschreven in de boeken’, en dat Allah op de Dag des Oordeels met een stem zal spreken die wordt gehoord door zowel degenen dichtbij als veraf. Dit en onnoemelijk meer nemen ze letterlijk.
  • De tweede: Hun starheid ten aanzien van wat zij als de letterlijke betekenis van de tekst beschouwen
  • De derde: Denkfouten en drogredenen van het verstand uit angst om de letterlijke betekenis los te laten.

 ولا شك أن الجهل باللسان، وعدم إتقان فني البلاغة والبيان، والبعد عن ممارسة العلوم العقلية، على مقتضى التنبيهات الشرعية، ثم التجاسر – مع عدم ذلك كله – على الخوض فيما يحتاج إلى علوم عديدة وفكرة متقدمة وتأييد إلهي، من غير أخذ عن أهل العلم، وحسن أدب في التلقي منهم… أصلٌ لكل ضلالة وكفر

والعياذ بالله

Er is geen twijfel dat onwetendheid over de taal, het niet beheersen van de kunsten van welsprekendheid (balaghah) en retoriek (bayan), en het vermijden van de rationele wetenschappen (al-ulum al-aqliyya) volgens de instructies van de Shari’a, gecombineerd met de arrogantie om zonder deze kennis ingewikkelde kwesties aan te pakken die diepgaande studie en goddelijke steun vereisen, zonder leiding van geleerden en met gebrek aan respect in het leren… de bron is van elke dwaling en ongeloof.

moge Allah ons daarvoor behoeden.

Voetnoten

Voetnoten
1 Sharh al-Kubra, enkele passages

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *